พ.ศ. 2497 แผนกหอสมุด วิทยาลัยวิชาการศึกษาได้รับการจัดตั้งขึ้นเป็นครั้งแรก อยู่ในสังกัดสำนักงานอธิการบดีมีพื้นที่ทำการในห้องหนึ่งของอาคาร 3 ปัจจุบัน

พ.ศ. 2498 – 2505 หอสมุดได้รับทุนและความช่วยเหลือจาก The United States Agency for International Development ( USAID ) ในการสร้างอาคารเฉพาะสำหรับหอสมุดหลังแรก (ปัจจุบันเป็นที่ทำการสโมสรนิสิต) และจัดส่งอาจารย์ซึ่งสอนและทำงานวิชาชีพบรรณารักษ์ด้วยไปศึกษาต่อ ณ มหาวิทยาลัยอินเดียน่า ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้เริ่มดำเนินการระบบห้องสมุดสมัยใหม่ซึ่งเป็นแบบอย่างแก่ห้องสมุดของสถาบันอื่นๆ ของประเทศไทยในขณะนั้น

พ.ศ. 2514 ได้สร้างอาคารเพิ่มอีก 1 หลัง เชื่อมต่อกับอาคารหลังแรก (ปัจจุบันเป็นที่ทำการของสำนักทดสอบทางการศึกษาและจิตวิทยา)

พ.ศ. 2517 หอสมุดได้รับการยกฐานะเป็น สำนักหอสมุดกลาง เมื่อวิทยาลัยวิชาการศึกษาได้รับการยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ มีฐานะเทียบเท่าคณะ มีผู้อำนวยการเป็นผู้บังคับบัญชา

พ.ศ. 2528 – 2532 ได้สร้างอาคารสำนักหอสมุดกลางหลังปัจจุบัน และได้ขอพระราชทานพระนามาภิไธย “สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ” อัญเชิญจารึกเป็นชื่ออาคาร เป็นอาคารสูง 7 ชั้น พื้นที่ 10,200 ตารางเมตร เก็บหนังสือได้ประมาณ 300,000 เล่ม ที่นั่งอ่านประมาณ 1,200 ที่นั่ง

พ.ศ. 2543 – 2544 ได้ต่อเติมอาคารชั้น 8 ได้พื้นที่เพิ่มอีก ประมาณ 1,500 ตารางเมตร จัดทำเป็นห้องประชุมขนาด 160 ที่นั่ง 1 ห้อง ห้องประชุมกลุ่มย่อยและห้องบัณฑิตศึกษา ปัจจุบัน สำนักหอสมุดกลาง มีห้องสมุดในสังกัดอีก 1 แห่ง คือ หอสมุดองครักษ์ สำหรับนิสิตของมหาวิทยาลัยที่ศึกษา ณ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ องครักษ์ จังหวัดนครนายก